De eerste verschijning van de Maastrichtse stadsreus Gigantius dateert van 1550. Om te begrijpen waar hij vandaan komt, moeten we dus in de historie duiken van de stad in het midden van de 16^e eeuw.

Maastricht anno 1550
Het Middeleeuwse Maastricht was een soort van stadsstaat met een bijzonder regime, de zogeheten tweeherigheid. De stad stond onder gezag van zowel de Hertog van Brabant als de Prins-Bisschop van Luik. Een bijzonder ingewikkelde bestuurlijke situatie. Dit maakte dat de mensen bovenal Maastrichtenaar waren. Als vesting- en handelsstad en bedevaartstad waren er veel mensen van elders in de stad (zo’n 60%). De saamhorigheid van Maastrichtenaar zijn en samen binnen de veilige muren een gemeenschap vormen, maakte dat de stad feitelijk de multi-culturele samenleving ‘avant la lettre’. De Maastrichtse stedeling was zich bewust van zijn kracht en kwam op voor zijn identiteit.

Karel V en Blyde Incomste
Uiteindelijk kwam de macht toentertijd samen bij Keizer Karel V, van het grote Habsburgse Rijk. Hij wilde graag naar een meer gecentraliseerde staat toe. Toen hij bij een Blyde Incomste zijn zoon Philips II in Maastricht kwam voorstellen, grepen de burgers van de stad dat aan om een grote pop, een Germaanse krijger, naast de stadspoort te zetten. Aan de riem van deze reus twee poppen, symboliserend de twee feitelijke machthebbers, de Prins-Bisschop van Luik en de Hertog van Brabant (in feite Karel V zelf). Met andere woorden de burgerij sprak uit: ‘de macht is aan het volk, wij hebben jullie in onze zak zitten.’

Het ontstaan van de huidige stadsreus
In 1968 werd bovenstaande geschiedenis ontdekt in een oud Spaans geschrift. Een groep geïnspireerde Maastrichtenaren heeft het waargebeurde verhaal nieuw leven ingeblazen door een grote reus te bouwen, Stadsreus Gigantius. Hij werd als geschenk aangeboden aan de stad. De eerste verschijning in het openbaar was tijdens carnaval 1968.

Eind 1968 werd een gilde opgericht dat voor de instandhouding van Gigantius en zijn representatieve “verplichtingen” voor de stad verantwoordelijk zou zijn. In 1977 werd Gigantius officieel ingeschreven in de Burgelijke Stand van de Gemeente Maastricht door Michel Debats, destijds locoburgemeester van Maastricht. Reuzen Guntrud uit Venlo en Don Christoph uit Hasselt traden op als respectievelijk meter en peter van Gigantius.

In 1968 had Gigantius nog het uiterlijk van een soort Romein. In de loop der tijd is hij meermalen “omgebouwd” tot meer getrouwe weergave van oorspronkelijke verhaal uit 1550.

50 jaar Gigantius
In ruim 50 jaar tijd is Stadsreus Gigantius uitgegroeid tot een echt stadssymbool. Hij symboliseert de identiteit van de Maastrichtenaar, maar staat tevens voor de vrijheid van meningsuiting en “de macht aan het volk”. Het is dan ook niet voor niets dat hij bijvoorbeeld acte de presence gaf bij de Eurotop in 1991 in Maastricht. En toen de” blijde inkomste” van de huidige Koningin Maxima in Limburg in de hoofdstad Maastricht in 2001 plaatsvond, was het ook Gigantius die haar verwelkomde. In 2019 werd het 50-jarig jubileum van Stadsreus Gigantius groots gevierd.